Fel rhan o Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl, cawsom sgwrs â Sam Azzopardi, swyddog cymorth cyntaf iechyd meddwl Educ8, a atebodd ein cwestiynau am ei rôl a’r gefnogaeth y mae’n ei chynnig.
Sut daethoch chi’n Swyddog Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl ac ers pa mor hir ydych chi wedi bod yn ei wneud?
Fy rheswm dros ddod yn berson cymorth cyntaf iechyd meddwl oedd bod gen i ffrindiau a theulu sydd wedi cael adegau yn eu bywydau pan oedd eu hiechyd meddwl yn dioddef, rhai yn y tymor byr a rhai yn y tymor hir. Sylweddolais pa mor bwysig oedd hi iddyn nhw fod ganddyn nhw rywun oedd yn gwrando ar sut roedden nhw’n teimlo a ddim yn dweud wrthyn nhw am “gael gafael” nac unrhyw un o’r ymadroddion eraill mae pobl yn eu defnyddio pan nad ydyn nhw’n gwybod beth i’w wneud. Mae cael rhywun i’ch cefnogi pan fyddwch chi’n teimlo’n isel eich ysbryd neu’n bryderus neu’r ddau yn helpu pobl i sylweddoli nad ydyn nhw ar eu pen eu hunain, bod cymorth ar gael ac yn aml iawn, gyda chymorth, bydd yn gwella.
Oedd rhaid i chi gael unrhyw hyfforddiant arbennig?
Rwyf wedi cwblhau cwrs Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl ac yn mynychu cyrsiau perthnasol i gael y wybodaeth ddiweddaraf.
Pa gefnogaeth allwch chi ei chynnig?
Y prif gefnogaeth a gynigir yw fy mod i yma, y byddaf yn gwrando ar sut y maent yn teimlo, weithiau gellir datrys problemau trwy siarad dros bryderon gyda pherson arall nad yw’n ymwneud yn bersonol, gan ddefnyddio’r un egwyddor â chwnsela, dim ond mi fyddwn i’n pwysleisio nid cwnsela ydyw, ond dim ond rhywun sy’n cynnig clust sy’n gwrando ac nad yw’n barnu. Os oes angen, gallaf gyfeirio at asiantaethau eraill a all gynnig cymorth ychwanegol.
Pwy ydych chi’n ei gefnogi o dan eich cylch gwaith? Ai dim ond staff, myfyrwyr neu’r ddau?
Rwy’n cefnogi’r holl staff yn ôl yr angen.
Beth ydych chi’n ei fwynhau am eich rôl?
Rwy’n meddwl ei bod mor bwysig bod pobl sy’n teimlo’n isel neu’n bryderus neu unrhyw un o’r emosiynau negyddol niferus sydd gennym, yn dod o hyd i rywun a fydd yn gwrando arnynt ac nid yn eu gwthio o’r neilltu. Rwy’n teimlo’n angerddol y gall ymyriadau bach wneud gwahaniaeth enfawr i les meddwl pobl a rhoi’r dewrder iddynt barhau i siarad am sut maent yn teimlo ac efallai ceisio mwy o help. Y peth hanfodol yma yw nad yw pobl yn claddu eu teimladau rhag ofn cael eu gwthio o’r neilltu, gan na all hynny ond gwaethygu sefyllfa wael a gall fod yn llethr llithrig i faterion iechyd meddwl dyfnhau.
Sut gall pobl ddod atoch chi / cael mynediad at gefnogaeth?
Gall staff fy ffonio, e-bost, neges destun, WhatsApp, does dim ots gen i, mae e-bost yn well gan y bydd yn nodi os ydw i allan o’r swyddfa. Rwy’n hoffi ymateb yr un diwrnod a bwcio rhywbeth i mewn cyn gynted â phosibl.
A oes unrhyw gamsyniadau / stigmas yr hoffech eu clirio ynghylch cael mynediad at gymorth neu faterion iechyd meddwl yn gyffredinol?
O ie! dyma’r un mawr. Rwy’n meddwl ei bod yn bwysig inni ddechrau trin ein hiechyd meddwl yn yr un modd ag yr ydym yn trin ein hiechyd corfforol. Os ydym yn teimlo’n sâl, ni fyddwn yn oedi cyn ceisio cymorth, ond rywsut mae pobl yn teimlo bod eu hiechyd meddwl yn wahanol, ac ni ddylent wneud hyn mewn gwirionedd. Mae ein lles meddyliol a chorfforol yn gysylltiedig, a bydd un yn effeithio ar y llall. Mae cymaint o fythau a chamsyniadau o gwmpas, weithiau dwi’n hoffi dweud wrth bobl faint o bobl enwog sydd wedi dioddef pyliau o salwch meddwl, rhai ohonyn nhw trwy gydol eu hoes, rhai efallai dim ond un episod. Diolch byth, roedd gan y bobl hyn y dewrder i siarad amdano a’i wneud yn gyhoeddus, oherwydd nid oes dim cywilydd ynddo.
